WAŻNE ZMIANY W PRZEPISACH – WERYFIKACJA ŚWIADCZEŃ DLA CUDZOZIEMCÓW ORAZ POMOC DLA OBYWATELI UKRAINY!
Weszła w życie Ustawa z dnia 12 września 2025 r. (Dz. U. poz. 1301), która wprowadza kluczowe zmiany w dostępie do świadczeń rodzinnych oraz warunkach legalnego pobytu dla obywateli Ukrainy.
LEGALIZACJA POBYTU I OCHRONA CZASOWA
Przedłużenie Legalnego Pobytu: Legalny pobyt obywateli Ukrainy ze statusem UKR (którzy przybyli do Polski w związku z konfliktem zbrojnym po 24 lutego 2022 r.) zostaje przedłużony do 4 marca 2026 r..
Tylko Jedno Zezwolenie: Zezwolenie na pobyt czasowy na podstawie art. 42a ust. 1 specustawy będzie mogło być udzielone tylko raz. Ograniczenie to stosuje się do zezwoleń udzielonych od dnia wejścia w życie nowej ustawy (30 września 2025 r.).
POMOC W ZAKWATEROWANIU ZBIOROWYM
Nowe osoby przyjmowane są do ośrodków zbiorowego zakwaterowania tylko do 31 października. Później nie ma możliwości kwaterowania w nich nowych osób.
Od 1 listopada 2025 r. pomoc w zakwaterowaniu będzie ograniczona głównie do osób szczególnie wrażliwych, takich jak:
Osoby z niepełnosprawnością (lub ich opiekunowie).
Kobiety w ciąży i osoby wychowujące dzieci do 12. miesiąca życia.
Osoby starsze (kobiety od 60 lat, mężczyźni od 65 lat).
Samotni opiekunowie co najmniej trojga dzieci (gdzie jedno z nich ma mniej niż 7 lat).
Partycypacja w Kosztach: Wprowadzono konieczność pokrycia części kosztów w wysokości 15 zł za osobę dziennie dla grup, takich jak małoletni, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, oraz emeryci pobierający polskie świadczenie emerytalne.
ŚWIADCZENIE WYCHOWAWCZE (800+)
Wymóg Aktywności Zawodowej: Prawo do świadczenia wychowawczego (800+) dla cudzoziemców (określonych w ustawie) wymaga bycia aktywnym zawodowo w Polsce w miesiącu poprzedzającym dany miesiąc. Wymóg to zarobki w wysokości 50% minimalnej krajowej (w 2025 roku jest to ok. 2333 zł brutto) i 30% w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej (ok. 1555 zł brutto). Kwoty brutto to kwoty przed odliczeniem podatków i ZUS.
Okresy Przejściowe: Jeśli cudzoziemiec nie jest aktywny zawodowo, ale podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, może nabyć prawo do świadczenia na okres 3 lub 6 miesięcy (6 miesięcy jeśli ma troje lub więcej dzieci).
Wejście w Życie Wymogów 800+: Nowe przepisy dotyczące warunków przyznawania świadczenia wychowawczego (wymogi aktywności zawodowej i inne) będą miały zastosowanie po raz pierwszy do okresu rozpoczynającego się 1 czerwca 2026 r..
ŚWIADCZENIA „AKTYWNY RODZIC” (świadczenia wydawane od 1 czerwca 2026 r.)
Nowe zasady nakładają na Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) obowiązek ścisłej weryfikacji prawa do świadczeń „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” i „aktywnie w domu”, zwłaszcza w przypadku cudzoziemców.
Kluczowe wymogi dla cudzoziemców (dotyczy osób ubiegających się o świadczenia oraz dzieci):
• Więcej Danych Pobytowych: Obowiązek podania w wniosku rodzaju, serii, numeru i kraju wydania dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy.
• Weryfikacja Legalności Pobytu: Konieczność podania szczegółowych danych z dokumentu potwierdzającego legalność pobytu w Polsce (np. nadanie numeru PESEL lub karta pobytu).
• Dane o Aktywności Zawodowej: Osoba wspólnie wychowująca dziecko, ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, musi podać dane o aktywności zawodowej w Polsce lub za granicą.
• Adres Zamieszkania: Adres zamieszkania dziecka jest obowiązkowy
Kontrola ZUS i Straży Granicznej:
• Wstrzymanie Wypłat: ZUS może wstrzymać wypłatę świadczenia („aktywni rodzice w pracy” lub „aktywnie w domu”), jeśli pojawią się wątpliwości co do spełnienia warunku zamieszkiwania na terytorium RP przez wnioskodawcę lub dziecko.
• Weryfikacja Graniczna: Komendant Główny Straży Granicznej będzie udostępniał ZUS drogą teletransmisji dane cudzoziemców i dzieci, w tym informacje o przekroczeniu granicy RP w kierunku wjazdowym i wyjazdowym, w celu weryfikacji warunku zamieszkiwania.
UWAGA: Ustawa nie mówi o tym, na ile można wyjeżdżać z Polski.
——————————————————————————–
Data wejścia w życie większości przepisów Ustawy z 12 września 2025 r. to 30 września 2025 r., ale najważniejsze zmiany dotyczące świadczeń „Aktywny Rodzic” wchodzą w życie 1 czerwca 2026 r.
